Ustawienia systemowe wywodzą się koncepcji pracy Berta Helligera. Są formą pracy z systemem rodzinnym, organizacyjnym i społecznym. Realizowane są w grupie według trzech zasad: porządek, wyrównanie i przynależność.
Porządek odnosi się do struktury rodziny, najpierw są rodzice a później dzieci. Każda kolejność urodzeń dzieci jest połączona z naturalnym porządkiem. O zaburzonym porządku mówimy, kiedy jedno z dzieci zajmuje miejsce rodzica, wtedy ten porządek jest zaburzony.
Wyrównanie jest związane z dawaniem i braniem. Dzieci biorą, a rodzice dają. Później przekazują dalej to, co otrzymali od rodziców. Zaburzenie wyrównania pojawia się kiedy dziecko zastępuje rodzicowi jego rodzica (babcię) i daje swojej mamie miłość czułość, troskę i wtedy staje się jak babcia (mama dla swojej mamy). Wtedy musi zajmować się swoim rodzicem i nie może brać niczego od mamy.
Z Przynależnością mamy do czynienia wtedy, kiedy wszyscy doświadczają przynależności do danego rodu. Zdarza się, że komuś odmawia się przynależności, ze względu na nie społeczne zachowania, przestępcze, przynoszące wstyd rodzinie. Podobnie, kiedy dzieci nienarodzone idą w zapomnienie, wtedy któryś z członków rodu, najczęściej dzieci w następnych pokoleniach, utożsamiają się z wykluczonymi osobami.
Ustawienia według Berta Hellingera, mogą odbywać się według dwóch sposobów pracy: ustawienia jawne — świadome; ustawienia tzw., ruch duszy.
- Ustawienia jawne – świadome.
Są formą otwartą, opartą na świadomości poszczególnych ról i wtedy uczestnicy dokładnie wiedzą, kto jest kim i jak ta struktura rodziny jest obecna w danym problemie. Gdzie są zaburzone porządki, wyrównanie lub gdzie jest doświadczenie wykluczenia. Podczas tej pracy uczestnicy mówią i wyrażają swoje uczucia. Znaczną rolę odgrywa tutaj prowadzący, będąc w polu nieświadomości rodowej i odczytując go w połączeniu z problemem i proponując konkretny krok zmiany.
- Ustawienia tzw., ruch duszy, inaczej określane jako ruch duszy.
Ustawienia tego typu są ciche. Odbywają się bez słów. Zgłaszany temat jest rozpoznany przez prowadzącego i proponuje, aby reprezentanci, wczuwając się w role zaproponowane przez prowadzącego, podążali za ruchem. Głównie odczytuje się nieświadomy ruch, który odbywa się w „polu wiedzącym”, aby doszło do dopełnienia i domknięcia danego procesu związanego z danym tematem lub problemem. Decydującą rolę odgrywa tutaj prowadzący, który ma wgląd w nieświadomość pacjenta i jego pole proponując konkretne role dla problemu pacjenta.